Các loại máy dệt kim công nghiệp phổ biến ở Việt Nam

1. Máy dệt kim là gì? 

Máy dệt kim là thiết bị chuyên dùng để dệt vải bằng phương pháp tạo vòng sợi, còn gọi là knitting, khác biệt rõ rệt với dệt thoi (weaving) vốn dùng phương pháp sợi đan xen. Vải tạo ra từ máy dệt kim thường mềm, co giãn tốt, thích hợp cho sản phẩm may mặc như áo thun, đồ thể thao, vớ, đồ lót.

Tại Việt Nam, ngành dệt kim phát triển mạnh từ đầu những năm 2000 cùng sự bùng nổ của ngành may mặc xuất khẩu. Những dòng máy hiện đại từ Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc… đã thay thế cho các thiết bị thủ công, đưa năng suất và chất lượng dệt lên một tầm cao mới.

Trong sản xuất hiện đại, dệt kim không chỉ tạo ra vải quần áo thời trang mà còn áp dụng trong y tế, thời trang kỹ thuật số và vải chức năng (functional fabrics). Nhờ khả năng cấu trúc vòng linh hoạt, máy dệt kim cho phép tạo nên những loại vải có độ thoáng, đàn hồi, tạo hình đặc biệt mà dệt thoi không thể thực hiện.

Xem thêm: Vải dệt kim là gì? 10+ điểm khác biệt với vải dệt thoi

2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy dệt kim công nghiệp

Máy dệt kim có cấu tạo cơ bản gồm: hệ thống kim (latch needle), cam (cam box), bộ dẫn sợi (feeder), đĩa quay hoặc giá đỡ (tùy loại máy), hệ thống điều khiển và khung máy.

Nguyên lý hoạt động cốt lõi dựa trên chuyển động của kim tạo ra các vòng sợi. Khi kim di chuyển lên xuống theo sự điều khiển của cam, sợi được đưa vào và tạo thành vòng (loop). Vòng này tiếp tục chồng lớp với vòng khác để hình thành kết cấu vải. Các máy dệt hiện đại thường dùng kim lưỡi gài, giúp đan sợi tự động với độ chính xác cao.

Với máy dệt kim tròn, toàn bộ hệ kim được gắn trên trục quay dạng hình trụ, khi quay tạo ra ống vải liên tục. Ngược lại, máy dệt kim phẳng có kim nằm trên mặt phẳng, phù hợp tạo hình theo từng lớp. Một số dòng máy như máy Raschel hoạt động theo nguyên lý warp knitting, dùng nhiều bộ dẫn sợi đan đồng thời.

Năng suất, độ chính xác và tốc độ của máy dệt phụ thuộc vào độ mịn kim (gauge), đường kính máy (cỡ tròn), số hệ cam và mức độ tự động hóa. Các máy hiện đại còn tích hợp cảm biến phát hiện lỗi, tự ngắt khi sợi đứt hoặc không đều.

Xem thêm: Xưởng Dệt Thái Bảo

3. Phân loại máy dệt kim phổ biến hiện nay

3.1 Máy dệt kim tròn

Là loại máy phổ biến nhất trong ngành dệt vải thun tại Việt Nam. Máy có thiết kế tròn với trục quay liên tục, thường có đường kính từ 26–34 inch. Tùy loại, máy có thể có 1 hoặc nhiều hệ cam, sản xuất vải single jersey, interlock, rib, piqué...

Máy dệt tròn thường được dùng để sản xuất áo thun, đồ thể thao, vải ống trơn hoặc có hoa văn. Nhờ cấu trúc vòng tròn khép kín, máy hoạt động liên tục và cho năng suất rất cao – từ 20–50 kg vải/giờ tùy cấu hình.

Một số thương hiệu nổi bật như Mayer & Cie (Đức), Fukuhara (Nhật), Jiunn Long (Đài Loan) hiện chiếm thị phần lớn tại các nhà máy dệt thun khu vực miền Nam.

3.2 Máy dệt kim phẳng

Khác với máy tròn, máy phẳng có hệ thống kim dệt trên mặt phẳng cố định, phù hợp để tạo vải có họa tiết phức tạp, nhiều màu hoặc thay đổi mật độ dệt linh hoạt.

Thường được dùng trong dệt áo len, khăn choàng, găng tay, cổ áo, ống tay… với độ chính xác cao và khả năng lập trình hoa văn bằng vi xử lý. Máy dệt phẳng hiện đại có thể kết hợp nhiều màu sợi, dệt nổi 3D hoặc tạo đường viền sắc nét.

3.3 Máy dệt kim Raschel và Warp Knitting

Đây là nhóm máy sử dụng nguyên lý dệt sợi dọc, giúp tăng độ chắc chắn cho vải, thích hợp dệt ren, vải lưới, rèm, hoặc vải chức năng cho thể thao, áo giáp mềm.

Máy Raschel thường có cấu trúc khung lớn, vận hành bằng nhiều thanh dẫn sợi, tốc độ cao, dệt đa dạng cấu trúc hoa văn, đặc biệt ứng dụng trong vải ren công nghiệp.

3.4 Máy dệt kim liền mạch (Seamless knitting)

Một xu hướng công nghệ đang nổi bật là máy dệt kim liền mạch (seamless) – có khả năng tạo thành phẩm hoàn chỉnh (như áo thun, quần tất, vớ) mà không cần đường may ghép.

Những dòng máy này sử dụng kỹ thuật xoay tròn vòng sợi phức tạp, điều khiển vi xử lý để tạo hình 3D – giảm chi phí may, tăng tính co giãn, thẩm mỹ và thân thiện với người mặc.

Công nghệ này được sử dụng mạnh trong dệt đồ lót, thể thao, y tế tại Hàn Quốc, Trung Quốc và bắt đầu thâm nhập vào các nhà máy Việt Nam.

4. So sánh các loại máy dệt kim: cấu tạo – ứng dụng – giá thành

Giá có thể thay đổi theo xuất xứ (Trung Quốc, Nhật, Đức), đời máy và số kim (gauge).

5. Thương hiệu máy dệt kim được ưa chuộng tại Việt Nam

Trong thực tế sản xuất tại Việt Nam, các doanh nghiệp dệt ưa chuộng những thương hiệu như:

• Mayer & Cie (Đức): độ bền vượt trội, hoạt động ổn định, phù hợp sản xuất khối lượng lớn.
• Fukuhara (Nhật): nổi bật về độ chính xác, tốc độ ổn định, phụ tùng dễ thay thế.
• Welltex, Jiunn Long, Da Kang (Trung Quốc): giá thành hợp lý, máy dễ bảo trì, được dùng rộng rãi ở xưởng vừa.

6. Cách chọn máy dệt kim phù hợp cho nhà máy

Việc lựa chọn máy không thể chỉ dựa vào giá cả mà phải cân nhắc:

• Loại sản phẩm: nếu chuyên vải thun xuất khẩu → nên chọn máy tròn công suất cao. Dệt áo len, khăn → dùng máy phẳng. Dệt ren công nghiệp → chọn máy Raschel.
• Quy mô sản xuất: xưởng nhỏ nên ưu tiên máy dệt tròn 1 hệ cam, dễ vận hành. Xưởng lớn có thể đầu tư máy đa chức năng, liền mạch hoặc lập trình 3D.
• Nhân sự kỹ thuật: máy cao cấp yêu cầu kỹ thuật viên có tay nghề và hiểu phần mềm điều khiển.
• Nguồn phụ tùng: nên chọn thương hiệu có đại lý tại Việt Nam để dễ sửa chữa, thay thế linh kiện.

7. Xu hướng công nghệ mới trong ngành máy dệt kim

Công nghệ 4.0 đã tác động mạnh đến ngành dệt kim:

• Tự động hóa: Máy có cảm biến phát hiện lỗi, tự ngắt khi sợi lỗi, tăng hiệu quả vận hành.
• AI & IoT: tích hợp phần mềm kiểm soát mẫu mã, độ mịn, màu sắc theo thời gian thực.
• Giảm tiêu hao điện: nhiều hãng phát triển hệ truyền động tiết kiệm năng lượng.
• Dệt 3D: ứng dụng trong seamless, thể thao, y tế – giúp thiết kế sáng tạo, không đường may.

Theo Textile World (2024), máy dệt kim liền mạch sẽ tăng trưởng 12%/năm nhờ nhu cầu cá nhân hóa và tính linh hoạt sản phẩm.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp nâng cấp dây chuyền dệt kim tại Việt Nam, hãy cân nhắc kỹ cấu trúc sản phẩm, nhu cầu thị trường và xu hướng tự động hóa để lựa chọn đúng loại máy phù hợp với tầm nhìn dài hạn. 

Trên đây là bài viết chi tiết về máy dệt kim vải thun. Nếu bạn cần thêm thông tin có thể liên hệ với Dệt Thái Bảo để nhận tư vấn chi tiết.